Woda jest najpowszechniej stosowanym środkiem gaśniczym. Zaletami wody jako środka gaśniczego są jej niski koszt, dostępność oraz fakt, że jest neutralna dla środowiska naturalnego. Dostępność wody do celów pożarowych reguluje prawo. W Polsce jest to Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych Dz.U.2009.124.1030 z 24 lipca 2009 r. Wskazano w nim między innymi szczegółowe wymagania na temat dostępności oraz parametrów technicznych, jakie powinny spełniać hydranty zewnętrzne oraz sieci służące ochronie pożarowej. Poniżej krótkie resume tego dokumentu.

Ze względu na mnogość przypadków szczegółowych, wskażę tylko najistotniejsze fragmenty Rozporządzenia. W przypadkach szczególnych rekomenduję zapoznanie się z całym dokumentem. 

Zgodnie z §3 rozporządzenia obiektami wymagającymi zapewnienia przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru są:

1. jednostki osadnicze o liczbie mieszkańców przekraczającej 100 osób, niestanowiące zabudowy kolonijnej, a także znajdujące się w ich granicach: budynki użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiekty budowlane produkcyjne i magazynowe;
2. budynki użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiekty budowlane produkcyjne i magazynowe, znajdujące się poza granicami jednostek osadniczych wymienionych w pkt 1, o kubaturze brutto przekraczającej 2.500 m3 lub o powierzchni przekraczającej 500 m2, z wyjątkiem stacji paliw płynnych ze zbiornikami o łącznej pojemności do 200 m3 i stacji gazu płynnego;
3. obiekty budowlane niebędące budynkami przeznaczonymi na potrzeby użyteczności publicznej lub do zamieszkania zbiorowego, w których znajduje się strefa pożarowa o powierzchni przekraczającej 1.000 m2 lub przeznaczona do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób;
4. obiekty budowlane gospodarki rolnej o powierzchni strefy pożarowej przekraczającej 1.000 m2.

Kiedy już określimy czy dany budynek należy zabezpieczyć zewnętrznym źródłem wody, trzeba się zastanowić czym będzie to źródło. Nawiązując do odpowiednich przepisów (§6 ustęp 1) wodę dla obiektów budowlanych produkcyjnych i magazynowych, w ilości wymaganej do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru, należy zapewnić z urządzeń dostarczających ją do celów bytowo-gospodarczych i technologicznych lub z innych zasobów wody służących do tego celu. Jeżeli w obiektach budowlanych, produkcyjnych i magazynowych urządzenia i zasoby wody nie zapewniają wymaganej ilości wody do celów przeciwpożarowych, wówczas do zewnętrznego gaszenia pożaru, wykorzystuje się urządzenia służące do dostarczania wody do jednostek osadniczych lub źródła uzupełniające.

Poprzez uzupełniające źródło wody Ustawodawca rozumie zlokalizowane nie dalej niż 250 m od skrajnej zabudowy jednostki osadniczej lub chronionego obiektu budowlanego co najmniej jedno z następujących rozwiązań:

• studnia o wydajności nie mniejszej niż 10 dm3/s;
• punkt czerpania wody przy naturalnym lub sztucznym zbiorniku wodnym o pojemności zapewniającej odpowiedni zapas wody albo na cieku wodnym o stałym przepływie wody nie mniejszym niż 20 dm3/s przy najniższym stanie wód;
• przeciwpożarowy zbiornik wodny spełniający wymagania Polskiej Normy.

Uzupełniające źródło wody powinno być zabezpieczone przed przypadkowym wpadnięciem ludzi lub zwierząt. Musi ponadto umożliwiać pobieranie wody z głębokości nie większej niż 4 m, licząc od lustra wody do poziomu stanowiska jej czerpania. Do jej obowiązkowego wyposażenia należą studzienka ssawną lub inne urządzenie umożliwiające pobór wody, zabezpieczone przed zamuleniem i zamarzaniem, oraz stanowisko czerpania wody wraz z dojazdem.

Parametry hydrantów i konserwacja.

Zgodnie z § 10 ustęp 8 wydajność nominalna hydrantu zewnętrznego, przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa mierzonym na zaworze hydrantowym podczas poboru wody, w zależności od jego średnicy nominalnej (DN), nie może być mniejsza niż:

a) dla hydrantu nadziemnego DN 80 – 10 dm3/s;
b) dla hydrantu nadziemnego DN 100 – 15 dm3/s;
c) dla hydrantu podziemnego DN 80 – 10 dm3/s;

Obowiązek utrzymania hydrantów w należytym stanie technicznymi zawsze spoczywa na ich właścicielu. W wielu przypadkach są to miejskie lub gminne spółki wodno-kanalizacyjne, jednak w roli tej występują też inwestorzy prywatni. Właściciel sieci wodociągowej jest zobowiązany do utrzymania hydrantów zewnętrznych w pełnej sprawności technicznej. Zgodnie z rozporządzeniem § 10 ustęp 13 hydranty zewnętrzne powinny być co najmniej raz w roku poddawane przeglądom i konserwacji przez właściciela sieci wodociągowej przeciwpożarowej, zaś miejsce usytuowania hydrantu zewnętrznego musi być oznakowane znakami zgodnymi z Polskimi Normami (§ 10 ustęp 12).

Zagadnienie kontroli stanu technicznego oraz kontroli parametrów urządzenia hydrantowego (wydatek i ciśnienie) jest bardzo ważne dla bezpieczeństwa pożarowego chronionych obiektów. Hydranty zewnętrzne są często dewastowane, zaś problem niedostatecznego ciśnienia i wydatku jest bolączką wielu polskich miejscowości. Regularna konserwacja i pomiary pozwalają identyfikować problemy i przeprowadzać naprawy. O skali problemu mogą świadczyć dość często pojawiające się informacje prasowe z działań jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP, w których strażacy wskazują na brak wody jako utrudnienie w prowadzeniu skutecznych akcji gaśniczych.

Reasumując, dostępność wody pożarowej jest niezwykle ważna dla bezpieczeństwa pożarowego obiektów. Zgodnie z maksymą „Lepiej zapobiegać niż leczyć” chciałem wskazać na najważniejsze wymogi prawne, zachęcając właścicieli i zarządców budynków, by przyjrzeli się, jak sytuacja wygląda u nich.