Może się wydawać, że wizja świata bez wypadków drogowych jest bardzo odległa i raczej mało prawdopodobna. To – co innym wydaje się prawie niemożliwe – Skandynawowie postawili sobie za cel bezpieczeństwa ruchu drogowego. Sprawdźcie czym jest Vision Zero.
W 1994 roku z inicjatywy szwedzkiego rządu oraz instytucji pozarządowych rozpoczęły się prace nad rewolucyjną koncepcją – projektem poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, którego celem jest całkowite wyeliminowanie ofiar śmiertelnych oraz poważnych obrażeń w następstwie wypadków drogowych. Wobec rozwoju gospodarki i stale zwiększającej się liczby samochodów na drogach, wydawałoby się, że jest to rozwiązanie niewykonalne, jednak Szwedzi nie poddali się.
Po trzech latach eksperci wypracowali ostateczny kształt projektu, który został przyjęty przez szwedzki parlament w 1997 roku. Powodzenie ich działań zostało oparte na czterech głównych zasadach:
Vision Zero zakłada przede wszystkim, że czynnik finansowy nie powinien być stawiany nad życie ludzkie. Realizacja założeń projektu skupia się przede wszystkim na systemowych rozwiązaniach poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego przy jednoczesnym budowaniu świadomości kierowców.
Część oparta o rozwiązania systemowe to głównie projektowanie, budowa i remonty dróg. Wprowadzane są rozwiązania eliminujące możliwość zderzenia się pojazdów m. in. poprzez budowę dróg w modelu 2+1. Na drogach z trzema pasami ruch pojazdów odbywa się na przemian odcinkami z jednym i dwoma pasami, projektowane są bezpieczne przejścia dla pieszych, a w miastach ogranicza się prędkość i prowadzi restrykcyjną politykę mandatową.
Drugim, niemniej kluczowym elementem realizacji tej strategii jest poprawienie czynnika ludzkiego. Buduje się świadomość kierowców poprzez działania edukacyjne. Modelowym przykładem w tym zakresie jest Sztokholmskie Centrum Bezpieczeństwa Transportu w Gillinge. Ośrodek umożliwia kierowcom poznanie i zrozumienie zagrożeń ruchu drogowego poprzez uczestnictwo w pokazach i doświadczeniach takich jak np. symulacja zderzenia, czy dachowania.
Na przestrzeni prawie 20 lat funkcjonowania projektu Vision Zero widać, że szanse jego całkowitej realizacji na szwedzkich drogach są możliwe i jak najbardziej realne. Na świecie w wypadkach drogowych ginie rocznie 1,2 miliona osób, z tego w krajach Unii Europejskiej ok. 25 tysięcy. W stosunku do roku 2001 liczba ta zmniejszyła się w Europie o ponad połowę. Również w Szwecji dzięki prowadzonym działaniom liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych sukcesywnie spada i w 2015 roku wyniosła 260 osób. W tym samym roku na polskich drogach zginęło 2938 osób. Dla porównania w 2001 roku na szwedzkich drogach zginęło 583 osób, natomiast w Polsce zanotowaliśmy 5534 wypadków śmiertelnych. Nawet jeśli weźmiemy pod uwagę istotną różnicę w liczbie ludności (9,9 do 38,5 mln), to i tak proporcjonalnie na szwedzkich drogach jest znacznie bezpieczniej.
Specjalista ds. Oceny Ryzyka w Hestia Loss Control, wcześniej pracownik Działu Rzeczoznawców oraz Działu Ekspertyz i Kontroli Technicznych. Absolwent Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej oraz Instytutu Eksploatacji Pojazdów i Maszyn Wydziału Mechanicznego Politechniki Radomskiej. W Grupie ERGO Hestia od 2010 r.